In onze rugzak bewaren we het Zeeuwsch Sagenboek uit 1933. Gevonden op een vergeten plank in een Middelburgs antiquariaat. We nemen jullie vanaf nu regelmatig mee op een reis langs historische of mythologische sagen, bizarre sprookjes en spannende volksvertellingen. We beginnen met Zuid-Beveland. Op een kille lente-ochtend wandelen de Zeeuwse zusjes over het Katse strandje. Het is er stil en er is regen op komst. Her en der liggen stukjes skelet van krabben en vogels.
Vlijmscherpe oesters
Voorzichtig plaatsen we onze ene voet voor de andere. De steiger zit vol verraderlijke gaten en roestige spijkers die flink uitsteken. Onderaan de oude meerpalen zien we glibberige klappers en zeewier. Vlijmscherpe oesters lijken zich een weg naar boven te werken. We blazen het stof van de omslag en slaan het Zeeuwsch Sagenboek voor de eerste keer open. Heel even ruiken we geen zilte zeelucht, maar een enorm muffe geur. Ons oog valt meteen op een passage over offeren aan zeegeesten. We zien het al helemaal voor ons. Hoe de bijgelovige zeelieden hier, jaren geleden, in Kats zouden aanleggen na het verlies van één van hun maten.
Offeren aan zeegeesten
De passage gaat als volgt: “Aan de zeegeesten moet men offeren. Wanneer een matroos aan boord sterft, laat de bemanning zijn lijk met al zijn bezittingen overboord glijden. Zouden ze dat niet doen, dan kwam er wis en zeker ongeluk van. Komt er nu toch zwaar weer, dan was niet alles, wat den doode behoorde, aan de zeegeesten geofferd. Men zoekt dan in alle hoeken en gaten of men nog wat vinden kan, want als er iets van hem aan boord blijft, lijdt men schipbreuk.”
Spoken en tovenaars in Zeeland
We bladeren verder naar korte stukjes tekst over Kats. Op pagina 48 staat het volgende: “Waar nu de hofstede van Eckhard op Kats is, heeft het ook gespookt. Daar liepen iedere nacht witte dames over den weg.” Niet veel verder vinden we: “Te Kats spookte het op een hofstee. Als met het klinket (deurtje in de groote schuurdeur) open deed, ging de windmolen uit zichzelf.” Naast spoken waren er kennelijk ook tovenaars in dit gedeelte van Zeeland. “Het is twintig jaar geleden gebeurd. Een man uit Kats had ruzie gehad met zijn vrouw, en omdat hij tooverkunsten kende, liet hij haar op den weg van Kats naar Kolijnsplaat wel dertien keer vallen.” Regendruppels beginnen te vallen. Snel slaan we het zware boek met grote gouden letters erop dicht. Op naar de volgende spannende locatie
Foto’s Mel van Zweeden