Pionieren met kiwibessen in Zeeland

Pruimen, appels en peren zijn de voornaamste producten van Martin Duvekot. Toch besloot hij zich te verdiepen in de kwetsbare en exotische kiwibes. Lekker om te eten én om er ijs, bonbons, jam en zelfs bier van te maken. Groôs kreeg in het najaar een kijkje achter de schermen bij deze pionier in Vrouwenpolder en bij Jurjen van Opstal die het Kwibier heeft geproduceerd. Sinds begin juni kleurt bloesem het terrein van de familie Duvekot!

Een halve hectare kiwibesbomen

“Met alleen appels en peren, daar redden we het niet mee.” Martin Duvekot van fruitteeltbedrijf en landwinkel Schorre zocht daarom in 2010 naar een nieuw product. Hij werd al snel gegrepen door de kiwibes. Eerst door informatie in een vakblad en daarna via een professor van de Universiteit Gent. Martin: “Mijn vader en ik kregen na een bezoek aan die professor meteen planten mee. Zo enthousiast was hij. Het lijkt op een druif, maar wanneer je deze opensnijdt is het onmiskenbaar een kiwi. En het smaakt lekker zoet.” In 2013 heeft Martin het perceel met kiwibessen uitgebreid. Op een driehoekig stuk land ging hij aan de slag. “De appelbomen die daar stonden groeiden te hard en moesten weg. Ik dacht, ik verlies hier toch niks mee. Elke week hebben we foto’s gemaakt om te kijken hoe het groeit. Inmiddels staat er een halve hectare aan kiwibesbomen.”

“Het lijkt op een druif, maar wanneer je deze opensnijdt is het onmiskenbaar een kiwi. En het smaakt lekker zoet.”

Dikke stammen, prachtige bloesem

“Het is een ontzettend gevoelige soort.” Martin wandelt over het perceel en wijst naar de bomen. “Ze houden niet van veel wind en stoot je tegen een vruchtje, dan zie je gelijk een zwart vlekje. Winterkou kunnen ze hebben, maar nachtvorst niet. Als de scheuten bevriezen hebben we een probleem. Ja, het is absoluut arbeidsintensief. Ik was er al voor gewaarschuwd. Om je een idee te geven van het werk: normaal plukken we zo’n 170 kilo hard fruit per uur. Bij kiwibessen is 10 kilo per uur veel.” Ondanks de moeite, vertelt de fruitteler trots verder. “De kiwibes plant je voor het leven. Net als bijvoorbeeld een peer. Een boom gaat wel zo’n 40 tot 50 jaar mee.” Martin spreidt zijn armen. “Zúlke stammen worden dat. In Japan heb je die van dat formaat. En dan die bloesem. Zo mooi! Je kan het vergelijken met de passiebloem. Pas begin juni begint dat weer te komen.”

‘Waar beginnen we aan?’

Grappig genoeg was de eerste kennismaking met de kiwibes niet erg positief. Martin: “Na het planten van de bomen kocht m’n vrouw een bakje kiwibessen in een supermarkt in Middelburg. Helaas was de smaak heel wrang en zuur. M’n vrouw dacht ‘waar beginnen we aan?’.” De kiwibes is een product met een verhaal. Dat begreep Martin na deze kennismaking als geen ander. “Wij plukken de vrucht onrijp, vervolgens koop jij ze als ze nog hard zijn en pas na een week eet je ze op. Dat moet je vertellen aan de klant, anders krijgen ze een verkeerde ervaring. Daarom richten we ons qua verkoop nu nog vooral op de speciaalzaken en landwinkels. Daar waar mensen de tijd hebben om met de klant te praten.” Ook in de Schorre landwinkel kun je de vrucht proeven en kopen. “De bessen zitten vol vitamine c. Heel gezond en goed voor de darmflora. Als je er heel veel van eet, werkt het net als bij pruimen. Eén van onze plukkers stopte tijdens het plukken steeds kiwibessen in zijn mond.” Lachend: “Nou, dat heeft hij geweten!”

“De bessen zitten vol vitamine c. Heel gezond en goed voor de darmflora.”

Bonbons, sorbetijs, jam en bier van kiwibessen

Maar, wat kun je met kiwibessen behalve deze alleen uit het vuistje eten? Martin: “We hebben veel vruchten in de vriezer. Door de bessen in te vriezen, krijgen ze een goede structuur om mee te werken. Daar wordt sorbetijs van gemaakt. Echt een topproduct. Verder verkopen we bonbons, jam en bier – allemaal gemaakt van kiwibessen. Wijn maken bleek een lastig proces, de drank werd veel te zoet door alles wat moest worden toegevoegd. Als je er sap van maakt, dan moet je het mixen met bijvoorbeeld appel. Anders wordt het weer te wrang. Pure kiwibessensap is niet te drinken.”

Kwibier met een eigentijdse en frisse smaak

Bier en wijn maken is een vak apart. Daarom nam Martin Duvekot een oude collega uit Vrouwenpolder in de arm. Jurjen van Opstal: “Zo’n vierendertig jaar terug had ik al veel contact met Martin zijn vader. Mijn vrouw en ik combineerden onze camping met ons hoveniersbedrijf. Het produceren van drank kwam er pas later bij, dit kwam voort uit ons fruitteeltbedrijf. We kampeerden hier weleens en besloten Gelderland te verruilen voor Zeeland. Nooit spijt van gehad.” Zo’n vijf jaar geleden startte de samenwerking met Martin. “We hebben eerst proefgedraaid met kiwibes-appelcider, kiwibesbier, vruchtenwijn en zelfs een likeur van de bes.” Het kiwibesbier, Kwibier genoemd, viel goed in de smaak bij vrienden en familie en inmiddels ook bij toeristen en Zeeuwse klanten. Jurjen: “Het heeft een heel eigentijdse en frisse smaak. Maar, je drinkt het voor de gelegenheid en niet twee of drie achter elkaar. Als je dat wel doet, ploft je buik. Dat heeft te maken met de Tsjechische hop en de kiwibes.”

Bijna 200 flesjes Kwibier uit Vrouwenpolder

De eigenaar van Landgoed ’t Vierendeel brouwt inmiddels zo’n tweeëntwintig jaar wijn en zeven jaar bier. Jurjen: “De kiwibessen komen uit de vriezer: kapotgevroren en papperig. Het was de vraag of het zou gaan zinken, zo’n drapzooi was het. Filteren met de kiwibessen bleek lastig. Binnen een mum van tijd liep het filter vol. We laten het bij het Kwibier daarom op natuurlijke wijze bezinken. De velletjes en pitjes zakken naar de bodem en het overpompen moet voorzichtig gebeuren. We begonnen eerst met zo’n veertig flesjes, uiteindelijk hebben we er bijna tweehonderd gemaakt. Het kookproces, aftappen, afkoelen, vergisting en steriel maken. Ik ben er dagen mee bezig geweest. Je wil natuurlijk ook heel strikt alles handhaven voor de smaak. Heel arbeidsintensief.” Terwijl Jurjen vertelt loopt hij in zijn schuren het flessenspoelsysteem en het vergistingsvat na en bekijkt hij de kratten, nog uit de fruitteelt. Persoonlijk drinkt hij het Kwibier rond zo’n 7 graden. Groôs weet niet hoe snel ze na deze uitleg terug moet naar de winkel van de familie Duvekot. Daar staat het Kwibier koud en zijn de flesjes in de landwinkel te koop