Het Zeeuws Museum is opknapt én heeft een nieuwe tentoonstelling: ‘Dit is Zeeland’. We keken onze ogen uit: we zagen een onvolgroeide babyorka, een enorm wandtapijt gemaakt van schelpen, een Toorop én een Mondriaan en vele andere schatten die samen een interessant beeld vormen van Zeeland. Oud en nieuw kriskras door elkaar. Aan het einde van de ochtend verlieten we het museum met een frisse blik op onze eigen provincie. Ook hebben we er een nieuwe favoriete Zeeuwse kunstenaar bij: Jan de Prentenknipper.
Van Charley Toorop tot Jan de Prentenknipper
Op de derde etage kijken twee Zeeuwse meisjes ons aan. Eén van hen is Janneken de Looper, geschilderd door Salomon Mesdach in 1627. We weten ons na een tijdje van haar indringende blik los te maken en lopen verder de nieuwe tentoonstelling in. Een verhaal dat is opgedeeld in verschillende zalen: Land, Zee, Opstand, Zelf en Beeld. Allemaal verschillende perspectieven om Zeeland vanuit te bekijken. In de eerste zaal zien we een heel klein en bijzonder kunstwerkje hangen. Het is een snijwerkje van Jan de Prentenknipper. Een zwerver, een ‘schureslaper’, die in ruil voor onderdak voor zijn gezin (bijbel)prentjes of prenten van de boerderij uit papier sneed en ze beschilderde. Er is weinig bekend over zijn leven en over wie hij nu werkelijk was. ‘Buyten Lust’ (1820-1870) is heel mooi bewaard gebleven. Alsof de kleuren gisteren op het ietwat vergeelde papier zijn aangebracht.
Spot de vogel
De verbouwing en herinrichting hebben het Zeeuws Museum goed gedaan. De zalen zien er prachtig uit. Lichter, lijkt wel. Een mooie toevoeging in zaal 2 zijn de wandtapijten gemaakt van mosselen, scheermessen en kleine schelpjes. Alsof het er altijd al hing. Niet dat dat mogelijk is, het is een werk uit 2017 van We Make Carpets. Een andere eyecatcher in de zaal is de babyorka. Onvolgroeid is het in 1783 uit zijn moeder gesneden op het strand tussen Domburg en Oostkapelle. In ‘Dit is Zeeland’ valt ons een klein spelelement op: spot de vogel! Bewust of onbewust? In elke zaal vind je op een bepaald punt een wel of niet uitgelichte vogel. Er volgde een heuse strijd tussen deze twee Zeeuwse zussen om, zodra over de drempel van een nieuwe zaal, als eerste de fazant of andere vogel te ontdekken.
Bombastische gouden lijst voor Michiel de Ruyter
Weleens in het Zeeuws Museum geweest? Herinner je je de enorme wandtapijten nog? Ze zijn nu veel beter uitgelicht. We bekijken ze opnieuw en zien nog meer details. Gaaf zijn de helmen, hellebaarden (houw- en stootwapens), pieken en de sponton (korte lans) die erbij worden tentoongesteld. Dat wat in de tapijten is verwerkt, staat ernaast te pronken. Bijzonder is de sponton van ijzer en hout met op de kling het wapen van de Staten Zeeland (1575-1700). Wat we wel missen is het lintje op de vloer dat aangeeft hoe dichtbij je mag komen. Wij en andere bezoekers. Af en toe hoor je de alarmen piepen. Na ‘Opstand’ vervolgen we onze weg richting ‘Zelf’. In deze zaal toont het museum hoe de Zeeuwen zichzelf zagen. Dit deel van de tentoonstelling ademt macht en aanzien. We zien onder meer een portret van Michiel de Ruyter als luitenant-admiraal (1667) in een bombastische gouden lijst. Ook bekijken we een foto van Laurens Koole, winnaar van het ringrijden in 1925. Waar we ons écht aan vergapen is het chique jak met pagodenmouwen van zijde – Schouwse dracht uit 1865 en de sierlijke hoofdnaalden van goud.
Een tuinbroek van drijfhout
Kijk in ‘Dit is Zeeland’ vooral ook omhoog. Niet alleen om de verstopte vogels te spotten, maar ook de prachtige beschilderde houten plafonds. In de laatste zaal, een kleine kamer met een grote haard en een glimmende houten vloer, heb je een mooi zicht op het Abdijplein en de Korte Burg. We luisteren naar muziek van Broeder Dieleman en kijken met andere bezoekers naar de documentaire die op een televisiescherm te zien is. Erachter hangt een bijzonder werk van Erik Verdonck uit 2008. Een salopette – mooi woord voor tuinbroek – van drijfhout, jute en metaal. De nieuwe permanente tentoonstelling in het Zeeuws Museum toont de clichés van Zeeland én gaat veel verder dan dat. Honderden collectiestukken – hadden we ook al over de Mondriaan verteld? – wisselen elkaar af zonder de geschiedenis chronologisch aan te houden. Samen vormt het een mooi verhaal over de Zeeuwen door de eeuwen heen. Voor wie hierna nog puf heeft: tot eind oktober kun je ook ‘Uyt eygen ervarentheyd’ bezoeken. Een tentoonstelling over het levenswerk van Johannes Goedaert, een wondere insectenwereld
Foto’s Mel van Zweeden